زردشت در 660 قبل از میلاد زاده است. بعضى گفته اند او استاد فیثاغورث بوده است، با این تقدیر باید در نیمه دوم قرن ششم قبل از میلاد تولّد یافته باشد. زردشت یعنى دارنده شتر زرد یا شتر مست. او از مردم آذربایجان است. در بیست سالگى از خلق گوشه گرفته و در سى سالگى پیامبرى خود را به مردم اعلام کرده است. در هفتاد و هفت سالگى بر اثر حمله ارجاسب تورانى به ایران در یکى از آتشکده هاى بلخ به قتل رسیده است. در میان محقّقان غربى و شرقى زمان او از 1080، 1100 و حتّى 6100 سال قبل از میلاد در نوسان است. بعضى او را همان ابراهیم پیامبر، و برخى از نوادههاى او و برخى شاگرد ارمیا یا عزیر مى دانند (مزدیسنا، صص 30- 31) اساس دین زردشت، پرستش خداى یگانه است، تمام نیکیها و خیر از این خداست، هستى را هم او آفریده است. نه با اهورامزدا بلکه با سپنته مینو رودرروست. در دوره آخر زمان این نیروى شرّ کاملا مغلوب خواهد شد و جهان به خیر مطلق خواهد پیوست. ازاینرو همه باید نیکى کنند و از دروغ که در رأس همه بدیهاست بپرهیزند. این شرّ مطلق را ابتدا در نفس باید کشت. در دین زردشت، قیامت وزن کردن نیکیها و بدیها، پل صراط، بهشت و دوزخ وجود دارد. بعدها تحت تأثیر مانى (م 274 میلادى) که از تلفیق آیین مسیحیت و دین زردشت دین جدیدى ایجاد کرد، چنین پنداشته شد که اهورمزدا و اهریمن را خدایى یگانه آفریده است که اوّلى براى خیر و دوّمى براى شرّ است، این دین را دوگانه پرست تلقّى کردند. در دین زردشت آتش و آفتاب، معبود نیست بلکه مظهر فیض، حیات، نظافت و تولید است و ازاینرو مقدّس شمرده مى شود.
منبع: نثر و شرح مثنوى(گولپینارلى)، ج1، صص: 463-464
