آخرین مطالب
پیوندهای روزانه
- پرتال امام خمینی (ره)
- دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنهای (مدظلهالعالی)
- مجمع عالی حکمت اسلامی
- پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)(noormags)
- Magiran (بانک اطلاعات نشریات کشور)
- نشریه علمی، دوفصلنامه پژوهشنامه مذاهب اسلامی
- دانشنامه جهان اسلام
- پژوهشهای ادیانی (دانشگاه ادیان ومذاهب)
- مدیریت بلاگ بیان
نظام طبقاتی هند (کاست)
(کاست (Caste)، مشتق از اصطلاح پرتقالى 'کاستا' (Casta) به معناى نژاد، تبار و اصل است که براى اولین بار در قرن شانزدهم در مورد نظام موجود جامعه‌ی هند به‌کار رفته است)
آریان‌ها ابتدا مردمی بانشاط و امیدوار بودند و این حالات آنها در میان اوراد ودایی آشکار است ولی حدود 500 سال قبل از میلاد که نظام طبقاتی هند (کاست) به چهار صنف زیر در جوامع آنها شکل گرفت و عقایدی مانند تناسخ (سمساره) و کارما (علت و معلول) در میانشان رسوخ پیدا کرد کم کم اندیشه انکار نفس و ترک دنیا و مبانی فلسفه و عرفان در آنها بوجود آمد و شاید انتقال زندگی از صحرا و بیابان به سرزمین گرم و مرطوب و آب و هوای مهیج اعصاب آهسته آهسته میل به منزوی شدن و گمنامی را در آنان ایجاد نمود و آن زور و نیروی بدنی رو به کاهش رفت. (ر.ک: ناس، جان، تاریخ ادیان: 177).
* در کتاب مقدس هندى عهد باستان چنین تصور شده که چهار کاست اصلى از: دهان، بازوها، ران‌ها و پاهاى 'برهما' (Brahma)، خلق شده است.
برهمنان یا روحانیون
رجال و روحانیون دینى که والاترین مقام را داشتند و از دهان برهما خلق شده و انتظام و اداره جامعه به‌دست آنها است. در اواخر قرن هفتم قبل از میلاد برهمنان صاحب قدرت شدند و امرا و حاکمان از طریق توجهات عالمان روحانی کسب نیرو می کردند و به وسیله ای ادای مناسک و تلاوت ادعیه و تقدیم قربانی از آن عالم یاری می جستند. همین امر باعث شد که روحانیون مرتبه ای بلند یافتند به گونه ای که نفوذ آنها از زمین تا آسمان بسط یافت. کتاب مقدس برهمنان به جز کتاب وداها، کتاب «اوپنیشادها» است. این کتاب بزرگ ترین تفکر و اندیشه‌ی عرفانی در تاریخ هند به حساب می‌آید.
کاشاتریاها یا اشراف و امرا
نظامیان اشرافى که همان حکمرانان محلى بودند و وظیفه آنها حفظ و نظم و امنیت بود و از بازوهاى برهما به‌وجود آمده‌اند.
ویاسیاها
تجار و کشاورزان‌که از ران‌هاى برهما خلق شده‌اند.
شودره‌ها یا سودراها
فروترین مقام را داشتند و در خدمت سایر کاست‌ها بودند و از پاهاى برهما به‌وجود آمده‌اند.
* نجس‌ها (Untouchables) خارج از این طبقات بودند!
ناپاکان یا نجس‌ها که پست‌ترین مرتبه اجتماعى را دارا بودند. اینها خارج از کاست (Out Caste) به‌حساب مى‌آمدند که از همه‌ی حقوق اجتماعى محروم بودند و آنان را نجس مى‌دانستند. این گروه که اکثراً از اعقاب بومیان سرزمین هند بودند، عموماً به‌صورت حاشیه‌اى و در شرایط بسیار رقت‌آورى همچون کرم زباله به‌سر مى‌برند و پیوسته با یکدیگر در نزاع هستند. باید دانست که عده‌ی آنها را در حدود ۴۰ تا ۷۰ میلیون نفر تخمین زده‌اند و به ۲۸۰ دسته تقسیم مى‌شوند.
مردم هند پیش از آریائی‌ها (آریان‌ها)
* مردم هند قبل از مهاجرت آریائی‌ها کوتاه قد و سیاه چهره با موهای مجعد بودند و فرهنگ و دین مخصوص به خود (ریشه مباحث تناسخ و انتقال ارواح یا قانون کارما) را داشتند و وحشی ابتدایی نبودند، در ایران کاملا از بین رفتند ولی در هندوستان به جنوب آن رانده شده و امروزه قوم دراویدی (Dravidians) شناخته می‌شوند و به نجس‌ها (Untouchables) شهرت دارند.
** برخی از حفاری‌های باستان شناسان در هارپا در پنجاب و در خرابه‌های مُهانجودارا در ساحل رودخانه سند حکایت از آثاری تمدنی مانند صنایع و معماری و خدایان آیین هندو قبل از ورود آریائی‌ها به هند دارد.
ویژگی‌های آریان‌ها:
* پیش از 2000 سال قبل از میلاد قوم آریه (Arya) به معنای شریف از اطراف رودخانه‌ی سند (جنوب پاکستان) و از راه آسیای مرکزی به‌سوی مشرق (هندوستان فعلی) مهاجرت و آنجا را مورد تاخت و تاز قرار دادند.
** آریان‌ها بلند قد و سفید، زبانشان سنسکریت (San-skrita) و پنج شعبه بودند، دسته‌ی دیگر از آریان‌ها به ایران فعلی مهاجرت کرده و گروهی دیگر به اروپا رفتند و یونانی‌ها (یونان و قبرس)، سلت‌ها (در حدود سال ۷۰۰ قبل از میلاد، یک گروه از قبایل هندواروپایی کشاورزان و آهنگران ماهر و جنگ‌جوی چادرنشین بودند که در اروپای مرکزی ساکن شدند و در طول قرن چهارم ق. م به بالاترین نقطه نفوذ و استیلای خود رسیدند و از بریتانیا تا آسیای کوچک گسترش یافتند)، ژرمن‌ها (بعدها آلمان، فرانسه، انگلستان، هلند و... نامیده شدند) و اسلاوها ( از نژاد هندواروپایی اند که در شرق اروپا و بعضی از مناطق آسیا می‌زیستند. مردمان روسیه، بلاروس، لهستان، جمهوری چک، اسلواکی، اسلوونی، یوگسلاوی، بوسنی و هرزگوین بلغارستان و بسیاری از کشورهای اروپای شرقی یا از این تبارند یا با اینان آمیخته شده‌اند، احتمال می رود اسلاوها و آریایی‌ها دارای اجداد مشترکی که حدود ۸۰۰۰ سال قبل در حوالی اکراین زندگی می کردند، باشند.) را بوجود آوردند.
*** آریان‌ها مانند هم نژادهای ایرانی باستانی خود از گیاه سوما شربت مسکر درست می‌کردند و با شیر نوشیده و آن را شراب الهی می‌نامیدند. نوشیدن آن هنگام قربانی واجب بوده و ابتدا روی چمن ریخته و به یاد خدایان جامی برای هر کدام نثار می‌کردند و سرودی به نام سوما که در کتاب ریگ ودا موجود است را زمزمه می‌کردند.
**** با سکنه‌ی بومی هند (دراویدی‌ها) مجادله و تنازع می‌کردند و قوه‌ی پندار آنها در جوشش بود و روحانیان آنها ادعیه و اوراد و سرود دینی را از باطن خود تراوش کردند و کتب مقدس هندوها از دل آن متولد گشت.
سرور گرامیم ماه مبارک رمضان ماه امساک و سحرخیزى و شب زنده دارى و قدر یافتن و قرآن شنیدن و قرآن شدن و سرمشق گرفتن در پیش است!،
از هم اکنون که ماه شعبان و میقات شهر الله است غسل توبه کن و به لباس وفا و ولا از دل و جان محرم شو
و از صمیم قلب لبیک لبیک گو و در خویشتن سفرى کن و گرد کعبه عشق طواف کن که دستى از غیب برون آید و کارى بکند.
(حسن زاده آملی، حسن، (1381)، هزار و یک کلمه، ج2: 214)
اکنون در آستانه شهر اللَّه و مقام ضیافت اللَّه هستیم و من خود اقرار دارم که لایق این ضیافت نیستم.
شهر شعبان المعظم که شهر امامان است در شرف گذشتن و ما خود را نتوانستیم مهیا کنیم براى شهر اللَّه.
دعاها را گاهى با لقلقه لسان خواندم و از آنها چیزى حاصل نشد در این آخر شهر عرض مى کنم:
اللَّهُمَ انْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیِما مَضى مِنْ شَعبانَ فَاغْفِرْ لَنا فِیما بَقِىَ مِنهُ
از رحمت حق تعالى مأیوس نیستم و مباش، در دنیا [مباد] روزى که گناهان به آنجا رسد که از رحمت حق مأیوس شویم. دخترم این چند روز خواهد گذشت چه با عیش و نوش و چه با رنج و تعب؛ چه با غفلت از فطرت و چه با توجه به آن. عزیزم، خداوند- جل وعلا- نور هدایت را در همه مخلوقات خصوصاً انسان نهفته است.
فطرت اللَّه، ما را خواهى نخواهى به او متوجه کرده و همه مخلوقات در هر حدى که هستند و به هر مذهبى که گراییده اند جز به حق تعالى و کمال مطلق به هیچ چیز توجه ندارند به حسب فطرت؛ گرچه خود ندانند و معتقد به غیر آن باشند انسان کمال مطلق را مى جوید و مى خواهد چه آنان که به توهّم بت را مى پرستند و چه آنهایى که حق- جل وعلا- را منکرند و به دنبال ریاست. ملحدها گمان مى کنند متوجه به دنیا و خواستار ریاست و زعامت هستند، لکن به حسب واقع متوجه و خواهان قدرت مطلقه هستند و در جستجوى کمال مطلق و خود گمان خلاف مى کنند و شاید عذاب و عقاب براى همین جهل و توهّمات باشد. تو که مثلًا دنبال لباس خوب هستى و زینت بهتر، دنبال حق مى گردى و کاخ نشینان نیز دنبال قدرت مطلق هستند.
وَ إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ وَ قَضى رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ
بنا بر وجهى این کلام دامنه دارد.
بهتر آنکه درز بگیرم و تو را و خود و همگان را به خداى تعالى بسپارم.
و السلام علیک و على عباد اللَّه الصالحین. روح اللَّه الموسوی الخمینی
(امام خمینی، سید روح الله، (1389)، صحیفه امام، ج20: 253-254).
(على اکبر علیه السّلام از دیدگاه معاویه)
«معاویه از ندیمان خود پرسید: شایسته ترین مردم براى خلافت کیست؟! گفتند: تو! گفت: نه، على بن الحسین بن على: به این امر اوْلى است، که جدِّ او رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم است، و در اوست شجاعت بنى هاشم، و سخاوت بنى امَیّه، و ناز و زیبائى ثقیف.»
( علامه سید محمد حسین تهرانى، (1418)، امام شناسی، ج15: 331)