استاد بزرگوارم حضرت آیتالله سید یدالله یزدانپناه: سلوک در اسلام تنها یک امر فردی و درونی نیست، بلکه بستر حقیقی آن اجتماع است. ایشان با استناد به آیات متعدد قرآن میفرمایند ایمان، تقوا و یقین در مراحل خود، هم سیر باطنی دارند و هم برونداد اجتماعی. و این نگاه، نقدی است بر برداشتهای فردگرایانه از تقوا و عرفان و تأکید دارد که ایمان تنها در پستو و خلوت حاصل نمیشود، بلکه در متن اجتماع است که عمق مییابد و تثبیت میگردد.
پ.ن: ایشان اخیرا از اصطلاح «سلوککده اجتماعی». استفاده میکنند اصطلاح سلوککده ترکیب جدیدی که در متون کلاسیک عرفانی و فلسفی پیشینهای ندارد. در منابع علمی و پژوهشی، واژههایی مانند سیروسلوک، خانقاه، یا برنامه سلوکی رایج بودهاند، اما سلوککده بهعنوان یک اصطلاح مستقل و مصطلح تاکنون به کار نرفته است.
به نظر میرسد این واژه برای نخستین بار توسط آیتالله یزدانپناه در فضای علمی معاصر مطرح شده است. مقصود از این عبارت جدید این است که جامعه دینی باید به یک سلوککده عمومی تبدیل شود.
نمونه تاریخی آن، فضای جبهههای دفاع مقدس و دوران دفاع مقدس 12 روزه بود؛ جایی که حالوهوای عمومی کشور تغییر کرد و مردم عزیز ایران خصوصا خیلی از جوانان عاشق ایران و وطن به مراتب بالای انسانیت و ایثار و احسان رسیدند. این موضوع نشان میدهد که سلوک اجتماعی قدرتی دارد که سلوک فردی ندارد! از ضعیفترین افراد اجتماع تا عالیترین آنها را در بر میگیرد و دمبهدم همه را در حد استعداد و توانشان به تعالی میرساند. ✍️ حمید حنائی نژاد